Trong thời đại kinh doanh đầy cạnh tranh, vai trò của một người lãnh đạo không chỉ dừng lại ở việc ra quyết định hay định hướng chiến lược. Một nhà lãnh đạo xuất sắc còn là người biết cách khơi dậy tiềm năng của đội ngũ, giúp họ phát triển và đạt được những mục tiêu lớn lao. Đó chính là lúc kỹ năng coaching trở thành yếu tố then chốt. Coaching không chỉ là một công cụ quản lý, mà còn là nghệ thuật truyền cảm hứng, thúc đẩy sự thay đổi và xây dựng một đội ngũ vững mạnh.
Nếu bạn đang tìm cách nâng cao năng lực lãnh đạo và giúp đội ngũ của mình bứt phá, bài viết này sẽ dẫn bạn qua khái niệm, lợi ích và cách phát triển kỹ năng coaching một cách thực tế và hiệu quả.
Kỹ năng coaching là gì?
Coaching, hay còn gọi là huấn luyện (hoặc khai vấn), là quá trình một người lãnh đạo (coach) đồng hành cùng nhân viên (coachee) để giúp họ phát triển kỹ năng, giải quyết vấn đề và đạt được mục tiêu cá nhân hoặc tổ chức. Không giống như đào tạo truyền thống (training) tập trung vào việc truyền đạt kiến thức, coaching nhấn mạnh vào việc khai phá tiềm năng, khuyến khích sự tự nhận thức và thúc đẩy hành động.
| Tiêu chí | Coaching (Khai vấn) | Training (Đào tạo) |
|---|---|---|
| Mục tiêu | Khai mở tiềm năng, phát triển cá nhân | Truyền đạt kiến thức, kỹ năng cụ thể |
| Cách tiếp cận | Cá nhân hóa, đặt câu hỏi, lắng nghe | Chuẩn hóa nội dung, giảng dạy trực tiếp |
| Vai trò chính | Coach dẫn dắt, coachee tự tìm giải pháp | Trainer dạy, học viên tiếp nhận nội dung |
| Thời gian | Thường dài hạn, theo hành trình | Ngắn hạn, theo khóa học |
| Application | Phù hợp phát triển lãnh đạo, tư duy | Phù hợp học kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp |
Một người lãnh đạo giỏi coaching không chỉ đưa ra lời khuyên mà còn biết cách đặt câu hỏi đúng, lắng nghe sâu sắc và tạo động lực để nhân viên tự tìm ra giải pháp. Ví dụ, thay vì nói “Bạn cần cải thiện kỹ năng bán hàng bằng cách gọi điện nhiều hơn,” một người coach sẽ hỏi: “Bạn nghĩ điều gì đang cản trở bạn chốt đơn thành công, và chúng ta có thể làm gì để cải thiện điều đó?”
Tại sao kỹ năng coaching quan trọng?
-
Increase work efficiency: Theo nghiên cứu của International Coaching Federation (ICF), 70% nhân viên được coaching thường xuyên cải thiện hiệu suất công việc đáng kể.
-
Xây dựng đội ngũ gắn kết: Coaching giúp nhân viên cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng, từ đó tăng sự cam kết với tổ chức.
-
Phát triển nhân tài: Một lãnh đạo biết coaching có thể giúp nhân viên phát triển kỹ năng mới và chuẩn bị cho các vai trò lớn hơn.
-
Thích nghi với thay đổi: Trong môi trường kinh doanh biến động, coaching giúp nhân viên linh hoạt và tự tin hơn khi đối mặt với thách thức.
Các kỹ năng coaching cốt lõi
Để trở thành một người coach hiệu quả, bạn cần nắm vững một số kỹ năng nền tảng. Dưới đây là những kỹ năng quan trọng nhất, kèm theo ví dụ minh họa để bạn dễ hình dung.
1. Lắng nghe chủ động
Lắng nghe chủ động không chỉ là nghe những gì nhân viên nói, mà còn hiểu được cảm xúc và ý định đằng sau lời nói của họ. Điều này đòi hỏi bạn tập trung hoàn toàn, không ngắt lời và thể hiện sự đồng cảm.
Ví dụ thực tế: Một nhân viên bán hàng liên tục không đạt chỉ tiêu doanh số. Thay vì trách mắng, người quản lý tổ chức một buổi coaching, lắng nghe nhân viên chia sẻ về áp lực công việc và khó khăn khi tiếp cận khách hàng mới. Qua đó, quản lý phát hiện nhân viên thiếu tự tin trong giao tiếp và đề xuất một kế hoạch đào tạo phù hợp.
Cách rèn luyện: Thực hành lắng nghe mà không phán xét trong 5 phút mỗi ngày. Khi nhân viên chia sẻ, hãy đặt câu hỏi mở như: “Bạn cảm thấy thế nào về tình huống này?” hoặc “Điều gì quan trọng nhất với bạn ngay bây giờ?”
2. Đặt câu hỏi mạnh mẽ
Câu hỏi mạnh mẽ (powerful questions) là công cụ giúp nhân viên tự khám phá giải pháp thay vì chờ đợi hướng dẫn. Những câu hỏi này thường mở, kích thích tư duy và khuyến khích hành động.
Ví dụ minh họa: Một nhân viên marketing liên tục trì hoãn việc hoàn thành chiến dịch quảng cáo. Thay vì yêu cầu họ “làm nhanh lên,” người lãnh đạo hỏi: “Điều gì đang khiến bạn cảm thấy khó khăn khi bắt đầu dự án này?” hoặc “Nếu bạn có thể hoàn thành chiến dịch đúng hạn, bạn sẽ làm gì khác đi?” Những câu hỏi này giúp nhân viên nhận ra họ cần quản lý thời gian tốt hơn.
Cách rèn luyện: Tập đặt các câu hỏi bắt đầu bằng “Tại sao,” “Làm thế nào,” hoặc “Điều gì sẽ xảy ra nếu.” Tránh các câu hỏi đóng chỉ yêu cầu trả lời “có” hoặc “không.”
3. Đưa ra phản hồi mang tính xây dựng
Phản hồi trong coaching không nhằm mục đích phê bình mà để giúp nhân viên nhận ra điểm mạnh và điểm cần cải thiện. Phản hồi hiệu quả cần cụ thể, trung thực và mang tính định hướng.
Cách rèn luyện: Áp dụng công thức “Khen – Gợi ý – Động viên.” Ví dụ: Khen ngợi điểm mạnh, gợi ý cách cải thiện, và kết thúc bằng lời khuyến khích.
4. Xây dựng niềm tin và sự an toàn tâm lý
Nhân viên chỉ cởi mở chia sẻ khi họ cảm thấy an toàn. Một người lãnh đạo giỏi coaching cần tạo môi trường mà nhân viên không sợ bị đánh giá hay phán xét.
Cách rèn luyện: Bắt đầu các buổi coaching bằng cách nhấn mạnh rằng mục tiêu là để hỗ trợ, không phải để đánh giá. Sử dụng ngôn ngữ tích cực và tránh những từ ngữ mang tính chỉ trích.
Quy trình coaching hiệu quả với mô hình GROW
Một trong những mô hình coaching phổ biến nhất là GROW (Goal, Reality, Options, Will), giúp bạn dẫn dắt nhân viên qua từng bước để đạt được mục tiêu.
1. Goal (Mục tiêu)
Xác định rõ mục tiêu mà nhân viên muốn đạt được. Mục tiêu cần cụ thể và đo lường được.
For example: “Tôi muốn tăng tỷ lệ chốt đơn từ 20% lên 30% trong tháng tới.”
2. Reality (Thực tế)
Đánh giá tình hình hiện tại, bao gồm điểm mạnh, điểm yếu và các rào cản.
For example: Nhân viên chia sẻ: “Tôi thường gặp khó khăn khi xử lý phản hồi từ khách hàng khó tính.”
3. Options (Lựa chọn)
Khám phá các giải pháp khả thi. Người lãnh đạo không đưa ra đáp án mà khuyến khích nhân viên tự đề xuất.
For example: “Bạn nghĩ mình có thể làm gì để xử lý tốt hơn các phản hồi tiêu cực? Có cần thêm đào tạo hay hỗ trợ nào không?”
4. Will (Cam kết)
Đảm bảo nhân viên cam kết hành động và có kế hoạch cụ thể.
For example: Nhân viên đồng ý tham gia một buổi đào tạo xử lý tình huống và luyện tập kịch bản bán hàng mỗi tuần.
Lợi ích của việc phát triển kỹ năng coaching
-
Tăng hiệu quả lãnh đạo: Coaching giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt hơn với nhân viên, từ đó tăng sự tôn trọng và tin tưởng.
-
Phát triển đội ngũ bền vững: Nhân viên được coaching thường tự tin hơn, chủ động hơn và sẵn sàng đảm nhận trách nhiệm lớn hơn.
-
Tăng doanh thu và hiệu suất: Một đội ngũ được dẫn dắt tốt sẽ cải thiện các chỉ số kinh doanh, từ tỷ lệ chốt đơn đến mức độ hài lòng của khách hàng.
-
Tạo văn hóa học hỏi: Coaching khuyến khích văn hóa cải tiến liên tục, nơi mọi người không ngừng học hỏi và phát triển.
Tham gia khóa học “Coaching Skill for Leader” để nâng tầm kỹ năng
Nếu bạn muốn trở thành một nhà lãnh đạo xuất sắc, biết cách khơi dậy tiềm năng đội ngũ và dẫn dắt họ đạt được những kết quả vượt trội, hãy tham gia khóa học “Coaching Skill for Leader”. Khóa học này cung cấp:
-
Hiểu đúng về Coaching
-
Làm chủ mô hình Coaching hiệu quả và ứng dụng thực tiễn
-
Làm chủ 4 kỹ năng vàng trong Coaching: Lắng nghe, đặt câu hỏi, phản hồi hiệu quả, và truyền cảm hứng
-
Thực hành và rèn luyện phản hồi 360 độ.
Đăng ký ngay hôm nay tại đây →
Kỹ năng coaching không chỉ là một công cụ, mà còn là chìa khóa để bạn mở ra tiềm năng của đội ngũ và đưa doanh nghiệp tiến xa hơn. Bằng cách lắng nghe, đặt câu hỏi, đưa phản hồi và sử dụng các mô hình như GROW, bạn có thể giúp nhân viên phát triển, tăng hiệu suất và xây dựng một đội ngũ gắn kết.
Hãy bắt đầu hành trình trở thành một người lãnh đạo giỏi coaching ngay hôm nay. Đừng bỏ lỡ cơ hội tham gia khóa học “Coaching Skill for Leader” để nắm vững kỹ năng này và áp dụng hiệu quả vào công việc. Chúc bạn thành công trong việc dẫn dắt đội ngũ đạt được những đỉnh cao mới!
