Đại dịch xảy ra khiến thu nhập bị ảnh hưởng. Người tiêu dùng bắt buộc phải đánh giá lại thói quen chi tiêu đồng thời thay đổi thứ tự ưu tiên cho những nhu cầu mua sắm hàng ngày.
1. Tổng quan nền kinh tế sau Covid-19
Năm 2021, để đối phó với Covid-19, Việt Nam đã áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch nghiêm ngặt nhất. Điều này đã ảnh hưởng đến tốc độ tăng tưởng trong tiêu dùng, đầu tư và xuất nhập khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, các biện pháp hạn chế được nới lỏng dần khi bước sang 2022. Nền kinh tế quốc gia có nhiều bước khởi sắc đáng kể nhờ các hoạt động kinh doanh được tiếp tục trở lại.
Trong quý I/2022, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam tăng mạnh, với GDP đạt 92,175 tỷ USD, tăng hơn 6% so với cùng kỳ năm trước. Con số này cao hơn so với tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc (4,8%) và Singapore (3,4%). Tuy nhiên, trong thời kỳ bình thường mới, hành vi tiêu dùng của người dân đã có những thay đổi rõ rệt và có thể kéo dài.
2. Hành vi tiêu dùng sau Covid-19
- Nhu yếu phẩm được ưu tiên trong phân bổ chi tiêu: Người dân ngày càng ưu tiên chi tiêu cho các mặt hàng nhu yếu phẩm trong ngân sách hàng tháng. So với năm 2019, chi tiêu cho thực phẩm tăng từ 34% lên 42%, và chi phí cho nhà ở và tiện ích tăng từ 7% lên 12%. Điều này dẫn đến việc cắt giảm chi tiêu cho các danh mục khác, như sản phẩm điện tử giảm từ 10% xuống 0,2%, và giải trí, du lịch từ 4% còn 0,4%.
- Chú trọng tiêu dùng xanh: Dịch bệnh, ô nhiễm môi trường hay biến đổi khí hậu ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ và môi trường sống của con người. Sau Covid-19, ý thức về bảo vệ môi trường, khôi phục hệ sinh thái của người dân được nâng cao. Những chiến dịch kêu gọi hạn chế sử dụng nilon, túi nhựa, cắt giảm điện năng… đã làm nên thành công và gây được tiếng vang lớn cho rất nhiều thương hiệu trong vài năm vừa qua.
- Tìm kiếm các sản phẩm có giá thành rẻ hơn: Xuyên suốt thời gian Covid-19, chỉ các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực sản xuất mới được hoạt động, các ngành nghề khác như thương mại, dịch vụ, du lịch và khách sạn… hầu như bị đóng băng. Năm 2020, đại dịch đã làm giảm 12% thu nhập hàng năm của hộ gia đình trong khi tỷ lệ thất nghiệp tăng gấp đôi.
So với 2019, số người tham gia khảo sát lựa chọn giá cả là tác nhân chi phối quyết định mua hàng đã tăng nhẹ từ 14% lên 16%. Điều này chi thấy, người dân đang thận trọng hơn trong bối cảnh kinh tế hiện tại. Khi đại dịch khiến chi phí tăng cao, người tiêu dùng vẫn hết sức thông minh để tập trung tiết kiệm, chuyển sang tìm kiếm các kênh bán cung cấp chiết khấu như nền tảng Shopee, Lazada, Tiki… Sau thời gian giãn cách và cách ly, tần suất mua sắm ở các siêu thị sẽ dần phục hồi. Tuy nhiên, chiến lược giá và khuyến mãi phù hợp là cực kỳ cần thiết để thu hút khách hàng tiềm năng qua trở lại.
- Trì hoãn việc mua sắm sản phẩm giá trị cao: Do Covid-19, người tiêu dùng Việt Nam dường như không chi tiêu thêm cho các mặt hàng có giá trị cao như điện tử gia dụng, bất động sản hay nhà ở. Điều này cho thấy họ xem đây là nhóm hàng không thiết yếu.
- Tăng cường ứng dụng công nghệ số : Trong thập kỷ qua, nhiều dịch vụ công nghệ như các nền tảng mua sắm trực tuyến và dịch vụ gọi xe đã phát triển nhanh chóng tại Việt Nam. Khi giãn cách xã hội diễn ra, người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng sử dụng ứng dụng giao đồ ăn nhanh thay vì ra ngoài. 60% người tham gia khảo sát cho biết họ có kế hoạch tăng chi tiêu cho dịch vụ này.
Trong năm 2020, các nền tảng mua sắm trực tuyến đã mở rộng phạm vi, tăng mạnh khối lượng giao dịch và quy mô “giỏ hàng,” đồng thời thúc đẩy doanh số thương mại điện tử tại Việt Nam lên tới 54%. Điều này cho thấy đại dịch Covid-19 đã góp phần thúc đẩy sự quen thuộc, tin tưởng và phụ thuộc vào các kênh mua sắm trực tuyến.
Theo Saigon Co.op, đơn hàng online của các thương hiệu phân phối qua hệ thống này đã tăng vọt trong một năm qua. Lượng đơn hàng trực tuyến qua Co.opmart, Co.opXtra tăng 3-4 lần, và lượng đặt hàng online cùng qua điện thoại tại Co.op Food tăng 3-5 lần so với trước đây.
- Tăng cường các hoạt động giao hàng và đặt xe: Sự thay đổi này có thể là kết quả của các biện pháp giãn cách xã hội, khuyến khích người tiêu dùng tăng mức tiêu thụ đối với dịch vụ giao đồ ăn hay chuyển bưu kiện. Số lượng ứng dụng giao hàng và shipper tăng trưởng vượt bậc đã minh chứng cho sự cần thiết về giao hàng tận nơi. Khả năng đồng bộ đơn hàng và vận chuyển từ các trang mua sắm trực tuyến càng giúp số lượng đơn hàng tăng chóng mặt.
Có thể bạn quan tâm: Case study Bí quyết đạt SLA 99% trong lĩnh vực gọi xe
- Gia tăng tần suất thanh toán trực tuyến không chạm: Nghiên cứu về thái độ thanh toán khi mua sắm được Công ty VISA công bố đầu tháng 6/2022 cho thấy, 65% người tiêu dùng Việt mang tiền mặt ít hơn trong ví và 32% cho rằng sẽ ngưng sử dụng tiền mặt sau đai dịch. Gần 76% người tiêu dùng hiện tại sử dụng ví điện tử và tỷ lệ người sử dụng thẻ đạt 82%.
3. Thích nghi với thay đổi của người tiêu dùng hậu Covid-19
Hậu Covid-19, doanh nghiệp đối mặt với nhiều thách thức mà khó khăn nhất chính là thích nghi với sự thay đổi hành vi người tiêu dùng. Việc nhanh chóng nhận ra sự thay đổi và kịp thời thích ứng với nó là chìa khoá để đón đầu đi trước nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị doanh nghiệp. Hai điểm đáng chú ý và cần ưu tiên triển khai chính là:
- Phát triển Thương mại điện tử: Theo báo cáo của Metric.vn, Việt Nam hiện là thị trường thương mại điện tử lớn thứ 2 ở Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia, và có thể đạt quy mô 39 tỷ USD vào năm 2025. Từ khi đại dịch bắt đầu đến nửa đầu năm 2021, Việt Nam có hơn 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới, trong đó hơn một nửa đến từ các khu vực ngoài thành phố lớn. Đáng chú ý, 99% người tiêu dùng kỹ thuật số sẽ tiếp tục sử dụng các dịch vụ trực tuyến, cho thấy mức độ trung thành rất cao. Đây là động lực quan trọng để các doanh nghiệp triển khai hoạt động kinh doanh trên nền tảng online và sàn TMĐT.
Xem thêm: Giải pháp tương tác đa kênh, nâng cao trải nghiệm khách hàng trong ngành Thương Mại Điện Tử & Bán lẻ
- Tăng cường tương tác khách hàng đa kênh: Ngay khi xuất hiện trên nền tảng online và tiếp cận khách hàng, doanh nghiệp cần đặc biệt chú ý đến tương tác khách hàng đa kênh. Do sự xuất hiện của nhiều kênh bán, việc giữ được tương tác với khách hàng đa kênh nhanh chóng và kịp thời không phải yếu tố dễ dàng. Đặc biệt là với các doanh nghiệp chuỗi hay các công ty đang hoàn thiện hệ thống bán hàng mới – cần có sự đồng bộ hệ thống, quản lý thông tin khách hàng, đơn hàng và quản lý bán hàng.
Xem thêm: Telehub – Giải pháp Bán hàng & CSKH đa kênh vượt trội cho doanh nghiệp
